Dieta wegetariańska to sposób żywienia, w którym eliminuje się z jadłospisu mięsa, ryb i pozostałych produktów odzwierzęcych. Fundamentalnym elementem jadłospisu są produkty pochodzenia roślinnego takie jak: warzywa, owoce, zboża, orzechy, rośliny strączkowe. W niektórych przypadkach zjada się jaja i produkty mleczne. Ostatnimi czasy wegetarianizm stał się szalenie lubianym stylem życia, choć w państwach Bliskiego Wschodu i Indiach dieta jarska panuje od bardzo dawna. Sam wegetarianizm nie jest stylem jednorodnym, pojawia mnóstwo odmian i wielorakich sposobów odżywiania spowodowanych odmiennymi powodami, do których należą między innymi: przekonania etyczne, warunki środowiskowe, powody zdrowotne, religijne, kulturowe, czy ekonomiczne. W następstwie tego można również informować o różnorodnych skutkach, deficytach albo innych konsekwencjach wynikających z wegetarianizmu. W tym materiale prezentujemy wiedzę na temat wegetarianizmu oraz opisujemy jego walory i wady.
Rozmaite rodzaje wegetarianizmu
Istnieje kilka podstawowych form wegetarianizmu, które różnią się między sobą tym, jakie artykuły odzwierzęce są dopuszczalne w jadłospisie. Każdy z tych wariantów wegetarianizmu bywa różnie przyjmowany, zaś w praktyce granice między nimi mogą być płynne. Tymczasem ogólnie przyjął się następujący podział:
Wegetarianizm ovo - jedzenie jaj, ale bez mięsa i mleka,
Wegetarianizm lacto - spożywanie nabiału, ale oprócz mięsa i jaj,
Wegetarianizm ovo-lacto - jedzenie jaj i mleka lecz oprócz mięsa,
Weganizm - eliminacja wszystkich produktów pochodzenia zwierzęcego, tj. mięsa, jaj, mleka i jego przetworów, a także miodu i innych produktów pochodzenia zwierzęcego. Weganizm może przyjąć dwie odmiany: frutarianizmu - diety opartej głównie na owocach lub witarianizmu - diety, składającej się z surowych warzyw i owoców,
Flexitarianizm - dieta bogata w roślinne produkty jednakże bez całkowitej eliminacji mięsa lub produktów pochodzenia zwierzęcego.
Pescowegatarianizm - dieta bogata w ryby i owoce morza ale z wyjątkiem mięsa.
Zalety wegetarianizmu
Prawidłowy jadłospis wegetariański musi charakteryzować się różnorodnością i dostosowaniem do konkretnych potrzeb, z uwzględnieniem wieku, płci, aktywności fizycznej i stanu zdrowia. Istnieją wszak osoby o specjalnych potrzebach żywieniowych np. dzieci, kobiety w ciąży, osoby uprawiające intensywny sport, osoby pracujące fizycznie. W ogóle sprawy ewentualnych wad diety wegetariańskiej powstają z braków składników odżywczych. Pragnąc uniknąć niedoborów, znaczące jest, aby wziąć pod uwagę rozliczne źródła białka roślinnego, takie jak rośliny strączkowe, orzechy i zboża. W przypadku wegan, którzy eliminują produkty pochodzenia zwierzęcego, muszą zaopatrywać organizm w odpowiednią ilość składników odżywczych, takich jak witamina B12, kwasy tłuszczowe omega-3, wapń i żelazo. Poprawnie zarządzany wegetariański styl odżywiania może sprzyjać zdrowiu i wesprzeć w skutecznym utrzymaniu prawidłowej wagi a także przyczynić się do zniwelowania ryzyka chorób sercowo-naczyniowych, nowotworów i cukrzycy. Znaczące jest niemniej jednak, aby skonsultować swoje decyzje w sprawie diety z dietetykiem lub lekarzem. Nie można również zapominać o systematycznych badaniach sprawdzających stan zdrowia.
